Paryż

W 1914 roku nieprzyjaciel wziął ponownie stolicę Francji za cel swego nagłego ataku: obce wojska zbliżały się dwa razy, we wrześniu 1914, zmuszając rząd do schronienia się w Bordeaux, i w marcu 1918; ale dwa zwycięstwa nad Marną zatrzymały siły niemieckie. Paryż nie mógł się jednak oprzeć bombom zrzucanym na miasto przez samoloty i zeppeliny oraz pociskom dział strzelających z odległości 120 km. Po zawieszeniu broni stolica Francji oglądała triumfalny powrót zwycięzców. Miasto stosunkowo mało ucierpiało od powietrznych bombardowań (ok. 300 domów zniszczonych lub ciężko uszkodzonych); regiony okoliczne były dotknięte ciężej. Po I wojnie światowej wyburzono fortyfikacje, w miejsce których powstały bulwary. 18 stycznia 1919 roku Paryż przyjął gości międzynarodowej konferencji pokojowej, na której ważyły się m.in. i polskie losy. Konferencję tę zakończyło podpisanie tzw. „traktatu wersalskiego" (28 czerwiec 1919 r.). W lutym 1921 roku wizytę w Paryżu złożył Józef Piłsudski, torując tym samym drogę do polsko-francuskiego przymierza. W latach trzydziestych „Wielki kryzys", choć z opóźnieniem, dotarł również do Francji. Akcje zamieniły się w sterty bezwartościowych papierów, wzrosło bezrobocie, nasilały się strajki i demonstracje. 6 lutego 1934 roku Paryż oglądał próbę faszystowskiego zamachu stanu. Uzbrojone bojówki przemaszerowały do Pałacu Burbońskiego — siedziby parlamentu, gdzie starły się z policją. Zamach się nie powiódł.

W okresie międzywojennym w Paryżu spotkały się reprezentacje wszystkich „awangard" w sztuce, zapanował klimat anarchizmu. Były to m.in. czasy „rewolucji surrealistycznej" pod wodzą Andre Bretona, która została -ukoronowana wystawą paryską z roku 1938. W latach trzydziestych uaktywnili się abstrakcjoniści (m.in. Mondrian, Stażewski), a wcześniej ukształtowała się formacja polskich „kapistów" z Józefem Czapskim. W paryskiej architekturze tych lat, co może się wydać zaskakujące, niemal w ogóle nie zostawił śladu jeden z najsłynniejszych architektów XX wieku, silnie zresztą związany z miastem — Le Corbusier. Może to i dobrze, bo gdyby został zrealizowany jego plan przebudowy miasta, to niewiele pozostałoby w nim do oglądania. Paryskim dziełem tego architekta jest dom studentów szwajcarskich z roku 1932: gładki prostopadłościan ustawiony na żelbetowych słupach.

W trakcie bitwy o Francję w maju—czerwcu 1940, Paryż napadnięty przez Niemców zdeklarował się jako miasto otwarte i poddał się okupacji bez walki (14 czerwca 1940 r.). Miasto i aglomeracja paryska były poważnie bombardowane przez lotnictwo niemieckie 3 czerwca 1940, później podczas okupacji, przez samoloty angielskie i amerykańskie celujące w fabryki i instalacje kolejowe, szczególnie w marcu i kwietniu 1942, w kwietniu 1943 i niejednokrotnie między marcem a lipcem 1944. W ślad za desantem Normandii przez siły anglo-amerykańskie i francuską I Armię, i po zbliżeniu się przez nie do stolicy, wybuchło powstanie francuskiej Resistance (19 sierpnia), skierowane przeciwko oddziałom niemieckim stacjonującym w Paryżu. Po 7 dniach ostrych potyczek w różnych punktach miasta, Niemcy zaczęli kapitulować po przybyciu oddziałów dywizji Leelerc'a. Paryż był wolny 25 sierpnia, po 4 latach, 2 miesiącach i 12 dniach okupacji. Silne bombardowanie niemieckie miało jeszcze miejsce 26 sierpnia i 25 grudnia 1944 roku. 9 września 1944 roku powstał Rząd Tymczasowy gen. de Gaulle'a.

Lata następujące po roku 1950 są okresem nowej ekspansji urbanistycznej: ogromna hala C.N.I.T. (Narodowe Centrum Przemysłu i Techniki, 1957-59), lotnisko Orty (1960), kolisty budynek O.R.T.F. (radio i telewizja, 1964), gmach UNESCO (1954-1958), wieża Montparnasse i dworzec du Maine (1969), postawiony w miejscu starego dworca Montparnasse.

Tagi: wycieczka Paryż, Loty do Paryża, przewodnik po Paryżu