Paryż

Etymologia słowa louvre, mimo podejmowanych badań nie została do końca jednoznacznie wyjaśniona. Próbowano tłumaczyć je poprzez porównywanie z frankońskim słowem loever, które oznacza zamkową fosę; także z terminem louvree, jakim określano schronienie dla wilków używanych do polowania. Część badaczy (mniejszość) skłaniała się ku słowu leproserie, określającym azyl dla trędowatych.

Luwr to gmach podsumowujący dużą część historii Francji, to miejsce symboliczne, przywołujące z przeszłości cały szereg wybitnych postaci: Filip August, Franciszek I, Katarzyna Medycejska, Ludwik XIV, Napoleon I i wielu innych. Luwr to kilka wieków prac architektonicznych, gdzie swój znak pozostawili m.in.: P. Lescot, L. Le Vau, E. Delacroix, G. Braque, itd. Stwarzający dziś wrażenie jednolitej budowli jest kompozycją powstającą w różnych okresach. Możemy wyszczególnić: Vieux Louvre (Stary Luwr) — okalający Cour Carre (Kwadratowy Dziedziniec); Nouveau Louvre (Nowy Luwr) — wzniesiony z boku Cour Napoleon (dawniej square du Caroussel) oraz przy rue Rivoli; od strony zachodniej dwa skrzydła skierowane ku Pavillon de Flore (od strony Sekwany) oraz Pavillon de Marsan (od strony rue Rivoli i place des Piramydes). Od strony wschodniej Collonade (Kolumnada) C. Perraulta.

W roku 1190 Filip August wzniósł w tym miejscu warowny zamek z centralnym donżonem (wieża obronna), który miał powstać na miejscu domku myśliwskiego Dagoberta I. Zarys tego zaniku został zaznaczony w jednym z rogów Cour Carre. W czasach panowania Karola V obiekt poddano rozbudowie otaczając go jednocześnie fosą. Zmienia się także powoli jego charakter: z zamku obronnego staje się rezydencją. Przekształcenia o fundamentalnym znaczeniu nastąpiły w czasach renesansu. Franciszek I podjął decyzję o wzniesieniu pałacu mającego zastąpić dotychczasowe budowle. Z jego polecenia, od roku 1546 prace podjęli P. Lescot przy współudziale J. Goujona. Początkowo prace skoncentrowały się przy części zachodniej Cour Carre oraz Wielkiej Sali, zwanej Salą Kariatyd. Fasada budynku jest dziełem Lescota, który na parterze wykonał koliste arkady, powyżej wysokie okna oraz mniejsze w pasie attykowym, rozdzielone trzema ryzalitami. Nad drzwiami umieszczono okrągłe okna. W niszach znajdują się posągi wykonane przez Goujona. Jest to jedna z bardziej interesujących części Luwru. Prace kontynuowano w czasach Henryka II wg zmodyfikowanego planu. Katarzyna Medycejska podjęła decyzję o przeniesieniu prac nad Sekwanę i budowie Grande Galerie (Wielka Galeria, 470 m), która miała połączyć Stary Luwr z budowanym wówczas pałacem Tuileries. Roboty kontynuowano za Henryka IV i jednocześnie ukończono Petit Galerię (Małą Galerię). Nad ich kierunkiem czuwali L. Metezeau i J. Ducerceau - młodszy. J. Lemercier ukończył w duchu Lescota pavillon de l'Horloge (1642 r.). W czasach Ludwika XIV dokończono obudowę Cour Carre (1655 r.) wznosząc skrzydła południowe, wschodnie i północne — mające po trzy kondygnacje, rytmizowane ryzalitami i zwieńczone balustradą. Pracami kierował Le Vau, który równocześnie opracował projekt wejścia. Minister Colbert uznał go za nietrafny i w latach sześćdziesiątych rozpisano konkurs. Wzięli w nim udział wszyscy wybitni architekci francuscy, lecz żaden z ich projektów nie uzyskał uznania króla i Colberta. Wówczas sprowadzono z Rzymu Berniniego, przyjmowanego z honorami przynależnymi księciu. Po długim pasmie intryg Ludwik XIV zlecił wykonanie fasady Francuzowi. Był to C. Perrault. W latach 1667-74 wg jego właśnie projektu wybudowano kolumnadę. Perrault potraktował parter jako masywny cokół fasady, której płaszczyznę podzielił trzema ryzalitami. W górnej części wzniósł jeden porządek parzystych kolumn korynckich a w ryzalitach bocznych pilastry. Kolumny stoją swobodnie rzucając cień i ukrywając okna drugiej i trzeciej kondygnacji. Mur między ryzalitami został cofnięty tak, że powstał pasaż między nim a kolumnami. Na uwagę zasługuje płaski, niewidoczny dach.

W początkach XIX w. gmach Luwru został połączony z Tuileries, a w latach 1852-57 Visconti i Lefuel wznieśli eklektyczne pawilony zwane Nowym Luwrem, przylegające do zachodniego skrzydła. W latach 1964-67 z polecenie A. Malraux, wówczas ministra kultury, wykopano wzdłuż 175-metrowej Kolumnady fosę, wg planów nie zrealizowanych w XVII w. W latach osiemdziesiątych zrealizowano Piramidę.

W gmachu Luwru ma swą siedzibę jedno z najsłynniejszych muzeów sztuki na świecie: Musee du Louvre oraz Musee des Arts Decoratifs et Musee des Arts de la mode. To ostatnie zostało założone w roku 1882 przez Union Centrale des Arts Decoratifs. Jego siedzibą jest Pavillon de Marsan. Kolekcja obejmuje francuską sztukę zdobniczą od średniowiecza do XX w., jak również cenne zbiory malarstwa. W części zagranicznej obiekty z terenu Włoch, Niemiec, Anglii, Holandii, Rosji, Dalekiego Wschodu.