Sainte-Chapelle
Wzniesiona w latach 1246-1248, w czasach św. Ludwika (Ludwika IX), jako kaplica pałacowa. Miała pomieścić relikwie Męki Pańskiej.
Dnia 11 sierpnia [1239] mały orszak wszedł do miasteczka Villeneuve-l'Archeveque. Relikwiarz Cierniowej Korony złożono na noszach. Za drążki wzięli dwaj ludzie w koszulach, boso, jak pokutnicy: z tyłu Robert z Artois, na przodzie jego brat, król Francji. Wzdłuż całej drogi orszak przyciągał ku sobie liczne rzesze, które pieszo towarzyszyły świętemu brzemieniu i w trzy dni, po Wniebowzięciu, w czwartek 18 sierpnia, wkroczył do Paryża. (...) Procesja Cierniowej Korony miała bogaty ciąg dalszy (...). W następnym roku [Ludwik] odkupił od templariuszy z Ziemi Świętej relikwię Krzyża Świętego, którą cesarz Baldwin (...) po raz któryś oddał w zastaw.
R. Pernoud
Twórcą kaplicy jest prawdopodobnie Pierre de Montreuil. Jest to dwukondygnacyjna budowla pomyślana jako wielki relikwiarz, na planie prostokąta, z przedsionkiem i poligonalną apsydą (ogólna dług. 36 m, szer. 17 m, wys. 42,5 m), zwieńczona smukłą iglicą. Wygląd swój zawdzięcza pracom restauracyjnym prowadzonym w latach 1837-1853 przez Dubana, Lassus'a i Viollet-le-Duca. Była uszkodzona przez powódź i pożar w XVII w., a w czasie Rewolucji została zdewastowana. Jej ozdobą są wspaniałe witraże o łącznej powierzchni 618 m2, przedstawiające głównie sceny ze Starego i Nowego Testamentu (15 wielkich okien o wysokości 15 m i szerokości 4 m z XIII w., uzupełnionych w XIX w. oraz rozeta z XV w.). Na uwagę zasługują także malowidła ścienne, zespół rzeźb figuralnych i pięknych kapiteli roślinnych. Dolną, trójnawową kaplicę, o sklepieniu wspartym na 14 kolumnach, zdobi bogata polichromia (rekonstruowana w XIX w.). Górna, jednoprzestrzenna kaplica, połączona pierwotnie z apartamentami królewskimi, wyróżnia się lekkością architektury. Z dawnego wyposażenia zachowała się jedynie bogato zdobiona trybula dla relikwii.
